Sakarya Zaferi Nerede Kazanıldı?

Yıllardır bizlere okutulan tarih derslerinde bir çok tarihi gerçeklik gizlenmiştir. Ya hiç gösterilmemiştir, ya da olayı farklı yansıtmışlardır. Ayrıca derslerde anlatılan bir çok tarihi olayın nerede gerçekleştiğini maalesef hiç göstermediler. Hatta bize o dersi veren bazı öğretmenlerimiz de bilmiyordu. Çünkü onlara da öğretmemişlerdi. Halbuki insanoğlu; - Okuduğunun %10'unu - İşittiğinin %20'sini - Gördüğünün %30'unu - Görüp, duyduklarının %50'sini - Görüp, duyup ve söylediklerinin %80'ini - Görüp, duyup, söyleyip ve dokunduklarının %90'ını hatırlamaktadır. Okuyucularımızla kısa bir öz test yapalım, eminim hepimiz Türk tarihi açısından önemli olduğunu duyduğumuz veya okuduğumuz şu olayların nerede gerçekleştiğini bilip bilmediğimizi bir düşünelim, hiç bir kaynağa bakmadan veya kimseye sormadan yarısını veya fazlasını biliyorsanız siz iyi bir araştırmacısınız ve tarihi önemsiyorsunuz.

• Dandanakan savaşı nerede yapıldı?
• Sırp Sındığı savaşı nerede yapıldı?
• Miryokefalon savaşı nerede yapıldı?
• Zenta savaşı nerede yapıldı ve sonucu ne oldu?
• Ötüken nerede?
• Oğuz yurdu Mangışlak neresi?
• Misak-ı Milli Sınırları nereleri kapsıyor?
• Mondros Mütarekesinin yapıldığı Mondros neresi?
• Kütahya-Eskişehir savaşları nerede yapıldı ve sonucu ne oldu?
• Sakarya Savaşı nerede yapıldı?

    Değerli okuyucularım, Bu soruların her birinin cevabı ayrı bir yazı konusu olur. Maalesef, Türk tarihi açısından önemli daha nice konuyu bize hakkıyla öğretmediler. Sadece bahsetmek yetmez, onu harita ve resimlerle görsel olarak anlatmak, hatta belgeseller çekerek çocuklarımıza tanıtmak ve hatta mümkün olduğunca olayların gerçekleştiği yerlere götürmek ve anlatmak zorundayız. Bilinçli ve şuurlu bir nesil ancak bu şekilde eğitilebilir. Son yıllarda, Çanakkale ve Sarıkamış gezileri inanılmaz muhteşem bir bilinç ve şuur eğitimi olmuştur. Sebep olanlara teşekkür ediyoruz.

***

Sakarya Savaşında Türk Mevzileri

Sakarya Savaşı nerede gerçekleşti denilince hep Sakarya ili zannedildi, Adapazarı civarında yapıldı zannedildi. Okulda tarih kitaplarında okurken 'top sesleri Ankara'dan duyuluyordu' denilirdi. Ancak tam olarak nerede yapıldığı gösterilmiş değildi. Sakarya Zaferi, Sakarya Irmağının doğduğu Sakaryabaşı'ndan önce doğuya doğru akıp sonra kuzeye doğru yöneldiği ve Göynüközü deresi ile birleştiği ve Polatlı ilçemize yaklaşık 50 km uzaklıktaki alanda gerçekleşmiştir. Sakarya Meydan Muharebesi, Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktası sayılır. İsmail Habip Sevük, Sakarya Meydan Muharebesi'nin önemini, '13 Eylül 1683 günü Viyana'da başlayan çekilme, 238 sene sonra Sakarya'da durdurulmuştur.' sözüyle tasvir etmiştir.

Sakarya Savaşında ingiliz ve yunan subaylar birlikte

 Yunan General Papulas tarafından Yunan ordularına Ankara'ya harekat emri verilmişti. Savaşı Yunan tarafı kazanırsa TBMM, Sevr Antlaşması'nı kabul etmek durumunda kalacaktı. TBMM Ordusu, Kütahya-Eskişehir Muharebelerindeki yenilgisinden sonra cephe kritik bir duruma düşmüştü. Cepheye gelerek durumu yerinde gören ve komutayı eline alan TBMM Başkanı ve Başkomutan Mustafa Kemal Paşa ile İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesi birliklerinin Yunan ordusuyla arada büyük bir mesafe bırakılarak Sakarya Nehri'nin doğusu'na çekilmesine ve savunmayı bu hatta devam ettirmesine karar verdiler. TBMM, 3 Ağustos 1921'de Genelkurmay Başkanı İsmet Paşa'yı azlederek, aynı zamanda Başvekil ve Millî Müdafaa Vekili de olan Fevzi Paşa'yı bu makama da atadı. Mustafa Kemal Paşa, o meşhur emrini verdi: “Hatt-ı müdafaa yoktur; sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaş kanıyla sulanmadıkça vatan terk olunamaz.”

yunan askerlerinin siperi

Taarruz eden yunan askerleri

Kuşatma yapmaya çalışan yunan kuvvetleri, başarılı olamadılar. Türk savunma mevzilerini Haymana istikametinde yarmak istediler ve 2 Eylül'de bölgedeki en stratejik dağ olan Çal Dağı'nın tamamını ele geçirdiler. Ancak, Türk birlikleri geri çekilmeyerek alan savunması yapmaya başladı ve yunan birliklerini durdurdu. Ayrıca 5. Türk Süvari Kolordusu tarafından cephe ikmal hatlarına yapılan taarruzlar yunan taarruzunun hızının kırılmasında önemli etkenlerden biri oldu. Yunan ordusu 9 Eylül'e kadar taarruz durumundaydı.

Cephede Türk askerleri

Taaruz eden Türk askerleri

Türk Ordusu'nun 10 Eylül'de başlattığı, bizzat Mustafa Kemal Paşa'nın komuta ettiği, genel karşı taarruzla yunan kuvvetlerinin savunması dağıtıldı ve Türk birlikleri stratejik bir nokta olan Çal Dağı'nı geri aldı. 13 Eylül'e kadar süren Türk taarruzu sonucunda yunan ordusu, Eskişehir-Afyon'un hattının doğusunda savunmaya çekildi. Bu çekilme sonucu 20 Eylül'de Sivrihisar, 22 Eylül'de Aziziye (Emirdağ) ve 24 Eylül'de Bolvadin ve Çay düşman işgalinden kurtulmuştur.

Sakarya Meydan Muharebesi sonucu ölen yunan askerleri

Muzaffer Türk Ordusu